Z głębokim żalem zawiadamiamy, iż 31 stycznia 2023 roku zmarł prof. dr hab. Jerzy Kwaśniewski, emerytowany pracownik naszego Instytutu – jeden z jego założycieli.
Urodził się w 1942 roku w Milczanach. Ukończył studia socjologiczne oraz uzyskał magisterium z prawa na Uniwersytecie Warszawskim. W Instytucie Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji UW pracował od założenia w 1972 roku, a właściwie nawet wcześniej, gdyż brał udział w opracowywaniu jego koncepcji. Blisko współpracował z prof. Adamem Podgóreckim.
Profesor Kwaśniewski kochał IPSiR jak swoje dziecko, bo – po części – rzeczywiście nim był. W latach 1980-1986 był wicedyrektorem naszego Instytutu, a w latach 1990-1996 i następnie 2008-2012 jego dyrektorem. Funkcję wicedyrektora do spraw studenckich sprawował w okresie strajków studenckich w IPSiR i stanu wojennego. Wsparcie jakiego wówczas udzielał zaangażowanym opozycyjnie studentom naszego Instytutu stanowiło dla Profesora wielki powód do dumy.
Pierwszy raz kierował Instytutem jako dyrektor w trudnym okresie po przekształceniach organizacyjnych na początku lat 90. Przez wiele lat kierował Katedrą Socjologii Norm, Dewiacji i Kontroli Społecznej (pod różnymi nazwami przyjmowanymi przez tę jednostkę organizacyjną). Zawsze był aktywny na Uniwersytecie Warszawskim – w latach 1976-1978 Senator UW, co podkreślał z dumą wybrany przez społeczność akademicką. Członek zakładowej Solidarności, niezliczonych komisji senackich, zaangażowany w różnorakie inicjatywy na rzecz naszej Uczelni, współpracujący z Wydziałem Prawa i Administracji.
W Komitecie Badań nad Zagrożeniami PAN pełnił funkcję zastępcy przewodniczącego. Przez Swoją karierę naukową związany z Polskim Towarzystwem Socjologicznym, w którym działał m.in. w Sekcji Socjologii Prawa, Sekcji Socjotechniki, Sekcji Socjologii Dewiacji i Kontroli Społecznej. Kierował pracami, których owocem było powstanie Kodeksu Etyki Socjologa – najważniejszego dokumentu będącego kierunkowskazem dla badań socjologicznych w Polsce.
Badania Profesora dotyczyły dewiacji społecznych, także pozytywnych, kontroli społecznej, problemów społecznych oraz pracy socjalnej. Za najważniejszą swoją publikację uważał książkę „Society and Deviance” z 1984 roku. Jego publikacje są bardzo liczne i przybierały różnorakie formy: od książek poprzez artykuły po krótkie formy polemiczne. Jako redaktor prac zbiorowych (m.in. “Społeczna kontrola zachowań dewiacyjnych” (1989), „Zaradność społeczna” (1990 z Robertem Sobiechem i Joanną Zamecką), “Social Control and the Law in Poland” (1991 z Peggy Watson), „Nauki o polityce publicznej: Monografia dyscypliny” (2018), liczne tomy „Prac Katedry Socjologii Norm, Dewiacji i Kontroli Społecznej” oraz „Prac Instytutu Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji”) rozwijał debatę naukową dbając o włączania się do niej początkujących badaczy i badaczek.
Przez blisko 50 lat uczył studentów. Nie tylko podnosił poziom ich wiedzy – a był nauczycielem wymagającym i niejedna absolwentka i absolwent Profilaktyki społecznej i resocjalizacji do dziś wspominają jako duże przeżycie ustny egzamin u Profesora – ale także formował ich kulturę racjonalnego działania, otwarte na ludzi, krytyczne wobec społecznych i politycznych mechanizmów postrzeganie i rozumienie społecznego świata. Wśród kilku tysięcy absolwentów IPSiR zapewne trudno byłoby znaleźć kogoś, kto nie miałby Profesora w swojej życzliwej, dobrej, a często i wdzięcznej pamięci.
Wypromował niezliczoną ilość prac magisterskich. Pod jego opieką naukową powstało kilka doktoratów. Uwielbiał wykładać i wspominał, że zwłaszcza na początku kariery kontakt ze studentami dawał mu naturalny „haj”.
Profesor Jerzy Kwaśniewski był postacią niezwykłą – obdarzony silną osobowością budził respekt rosłą postawą oraz tubalnym głosem, ale także swoją pryncypialnością. Nie miał problemu, by wchodzić w spory, czasem zażarte, ale nigdy z ludźmi, którzy w hierarchiach uniwersyteckich zależności znajdowali się niżej niż On.
Cenił akademicką etykietę, która nakazywała utrzymywać dystans w relacjach, lecz po przełamaniu pierwszych lodów ujmował ciepłem i serdecznością. Utrwalał życie IPSiR gromadząc dokumenty archiwalne, ale także fotografując ludzi i wydarzenia, pilnując pamięci o jego korzeniach.
Cześć Jego Pamięci!
Dyrekcja IPSIR