Zakład został powołany uchwałą Senatu Uniwersytetu Warszawskiego nr 43 z 17 grudnia 2008 roku (Monitor UW nr 10 z 2008 r.). Jego misją jest integracja na potrzeby zajęć dydaktycznych z zakresu kierunków studiów społecznych i prawno – społecznych, aktualnej wiedzy służącej nowoczesnemu prowadzeniu zajęć na wysokim poziomie metodycznym, z jasno określonymi efektami kształcenia i odniesieniami do kanonu dyscyplin.
Badania integralnokulturowe są unikatowym sposobem realizacji prawnych i społecznych studiów transdyscyplinarnych. Mają one istotne znaczenie dla nowoczesnego definiowania problemów badawczych w zakresie badań podstawowych, jak również istotne znaczenie praktyczne w zakresie polityk publicznych znajdujących się w obszarze zainteresowania dydaktycznego kierunków studiów w IPSiR. Dlatego stały się podstawą wydzielenia zespołu o charakterze zarazem jednostki dydaktycznej, jak i badawczej o dużym potencjale rozwojowym.
Zakład stara się wprowadzić interdyscyplinarność w zakresie badań problemów prawnych i społecznych do codziennej praktyki dydaktycznej oraz badawczej, co przesądza też o zróżnicowanym profilu wykształcenia pracowników zakładu.
Główne badania prowadzone w zakładzie dotyczą zagadnień wymiaru sprawiedliwości w sprawach karnych, kwestii ładu prawnego i społecznego oraz rozwiązywania konfliktów społecznych.
Główny nurt badań powiązany jest z pracą Europejskiego Ośrodka Studiów Penologicznych im. Prof. G. Rejman.
Najważniejsze przedmioty obowiązkowe z programu studiów IPSiR powiązane z działalnością naukową zakładu: Teoria kary, Penologia, Dzieje kultur penalnych, Konflikt kultur i zróżnicowanie społeczne, Współczesne koncepcje konfliktu, Socjologia wychowania.
Ponadto integralnie z działalnością naukowo dydaktyczną zakładu związane jest seminarium magisterskie Penologia prawo karne.