Zakład Teorii i Metod Pracy Socjalnej powstał w 1997 r. wzmacniając w ten sposób zainteresowanie kwestią pracy socjalnej obecne w Instytucie Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji już od jego początków w latach 70. ub. w. Do dziś dnia pozostaje on jedyną na Uniwersytecie Warszawskim jednostką organizacyjną, dla której problematyka pracy socjalne stanowi podstawowy przedmiot działalności naukowo- badawczej i dydaktycznej.
Prowadzone w Zakładzie prace analityczne, studia i badania empiryczne koncentrują się wokół czterech grup zagadnień: /1/ praktycznych modeli pracy socjalnej (przede wszystkim kliniczna praca socjalna i praca ze społecznością lokalną), /2/ socjologicznych i etycznych aspektów praktykowania zawodu pracownika socjalnego, 3/ instytucjonalnych wymiarów pracy socjalnej, w tym jej miejsca w polityce społecznej, /4/ współczesnych przemian (w) pracy socjalnej. Tak szerokie spektrum zainteresowań naukowo-badawczych Zakładu wynika m.in. z faktu, iż pracują w nim przedstawiciele kilku dyscyplin nauk społecznych: nauk socjologicznych, nauk o polityce i administracji oraz pedagogiki.
Działalność dydaktyczna Zakładu wiąże się przede wszystkim z prowadzonymi w IPSiR studiami I stopnia (tj. licencjackimi) na kierunku praca socjalna. Pracownicy Zakładu odpowiadają za kluczowe dla tego kierunku przedmioty dotyczące teorii pracy socjalnej, jej głównych metod, jej psychospołecznych, socjologicznych i aksjologicznych podstaw oraz miejsca w polityce społecznej. Prowadząc zajęcia starają się oni realizować sformułowaną niegdyś, ale ciągle aktualną misję Zakładu: uczyć tak, by studenci poznali i zrozumieli psychiczne, społeczne, polityczne i ekonomiczne mechanizmy i determinanty problemów doświadczanych przez ludzi, a po studiach – już jako absolwenci – by chcieli i umieli przeprowadzać skuteczną zmianę, czyniąc otaczający świat chociaż nieco lepszym.
Zakład Teorii i Metod Pracy Socjalnej współpracuje z polskimi i zagranicznymi ośrodkami naukowymi zajmujacymi się kształceniem i badaniami w zakresie pracy socjalnej. Od lat prowadzi wspólny program dydaktyczny z takimi partnerami jak Fachhochschule Erfurt (Niemcy), School of Social Work w Temple University w Filadelfii (USA), School of Social Policy w University of Birmingham (Wielka Brytania) czy University College Leuven/Limburg (Belgia). Oprócz tego pracownicy Zakładu współpracują z praktykami pracy socjalnej zatrudnionymi w różnych podmiotach sektora publicznego i organizacjach pozarządowych, w tym Urzędem m.st. Warszawy. Są też doświadczonymi superwizorami, terapeutami i animatorami życia publicznego.